SAMOCHÓD OSOBOWY A PIT CIT PO ZMIANACH 2019

Z początkiem 2019 r. zmienią się zasady rozliczania w podatkowych kosztach uzyskania przychodów kosztów dotyczących samochodów osobowych wykorzystywanych w działalności gospodarczej. Wynika to z uchwalonej przez Sejm ustawy z 23.10.2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 2159) – dalej z.u.p.d.o.

Nowe przepisy dotyczyć będą samochodów osobowych w rozumieniu określonym przepisami art. 5a pkt 19a ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej u.p.d.o.f. – oraz art. 4a pkt 9a ustawy z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – dalej u.p.d.o.p.

Dwa rodzaje pojazdów samochodowych

Pojazdy samochodowe niebędące samochodami osobowymi w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym - ich nowelizacja nie dotyczy

Samochody osobowe w rozumieniu ustaw o podatku dochodowym

1) pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony,

2) pojazdy samochodowe konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą (autobusy),

3) pojazdy samochodowe mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:

– klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub

– z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków,

4) pojazdy samochodowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,

5) pojazdy specjalne o przeznaczeniach:

– agregat elektryczny/spawalniczy,

– do prac wiertniczych,

– koparka, koparko-spycharka,

– ładowarka,

– podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,

– żuraw samochodowy,

6) pojazdy samochodowe określone w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z 27.03.2014 r. w sprawie pojazdów samochodowych uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, tj. pojazdy specjalne o przeznaczeniu pogrzebowy albo pojazdy specjalne o przeznaczeniu bankowóz typu A lub B, jeżeli pojazdy te mają jeden rząd siedzeń albo ich dopuszczalna masa całkowita jest większa niż 3 tony

pozostałe pojazdy samochodowe

Od 1.01.2019 r. samochody osobowe z punktu widzenia rozliczania kosztów używania w kosztach uzyskania przychodów dzielić się będą na trzy grupy, przy czym pierwsza z tych grup będzie występować jedynie na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (a więc na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych samochody osobowe nadal będą dzielić się na dwie grupy).

Do tej pierwszej grupy samochodów osobowych należeć będą stanowiące własność podatników samochody osobowe niebędące składnikiem majątku, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.f. (czyli niebędące środkami trwałymi, składnikami majątku niezaliczonymi do środków trwałych ze względu na wartość początkową nieprzekraczającą 10.000 zł ani składnikami majątku niezaliczonymi do środków trwałych ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok), które są częściowo wykorzystywane do celów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika. Z nowego brzmienia art. 23 ust. 1 pkt 46 u.p.d.o.f. wynikać będzie, że do kosztów uzyskania przychodów zaliczać będzie można jedynie:

1) 20% poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania takich samochodów osobowych (przy czym kwota tych wydatków obejmuje także VAT, który na podstawie art. 86a ust. 1 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług – dalej u.p.t.u. – nie stanowi podatku naliczonego, oraz naliczony VAT, w tej części, w jakiej podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy VAT – zob. art. 23 ust. 5a u.p.d.o.f. oraz art. 16 ust. 5a u.p.d.o.p.),

2) 20% poniesionych składek na ubezpieczenie takich samochodów osobowych.

Koszty te we wskazanej wysokości będzie można zaliczać do kosztów uzyskania przychodów bez konieczności prowadzenia ewidencji przebiegu.

Drugą grupę pojazdów samochodowych stanowić będą od 1.01.2019 r. inne samochody osobowe niż należące do pierwszej ze wskazanych grup (w przypadku ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli leasingowane, dzierżawione, wynajmowane, użyczone czy własne wprowadzone do ewidencji ST) oraz wszystkie samochody osobowe (w przypadku ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), które są używane w sposób mieszany (tj. częściowo wykorzystywane są na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, częściowo zaś do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą przez podatnika). Ze znowelizowanych przepisów wynika, że w przypadku takich samochodów do kosztów uzyskania przychodów można będzie zaliczać:

1) 75% poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania takich samochodów czy polisy OC (przy czym kwota tych wydatków obejmuje także VAT, który na podstawie art. 86a ust. 1 u.p.t.u. nie stanowi podatku naliczonego, oraz naliczony VAT, w tej części, w jakiej podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy VAT – zob. art. 23 ust. 5a u.p.d.o.f. oraz art. 16 ust. 5a u.p.d.o.p.), gdyż 25% tych wydatków nie będzie stanowić kosztów uzyskania przychodów (co wynika z dodawanego art. 23 ust. 1 pkt 46a u.p.d.o.f. oraz nowego brzmienia art. 16 ust. 1 pkt 51 u.p.d.o.p.); ograniczenie dotyczy również tej części opłaty za najem, leasing czy dzierżawę na którą składają się koszty eksploatacji, nie dotyczy natomiast kosztów czynszu najmu

2) składki na ubezpieczenie AC w części odpowiadającej wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia nieprzekraczającej 150.000 zł (zob. nowe brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 47 u.p.d.o.f. oraz art. 16 ust. 1 pkt 49 u.p.d.o.p.).

Trzecią grupę pojazdów samochodowych stanowić będą inne samochody osobowe niż należące do pierwszej ze wskazanych grup (w przypadku ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli leasingowane, dzierżawione, wynajmowane, użyczone czy własne wprowadzone do ewidencji ST) oraz wszystkie samochody osobowe (w przypadku ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), które są wykorzystywane wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą podatnika. Ze znowelizowanych przepisów wynika, że w przypadku takich samochodów do kosztów uzyskania przychodów zaliczać będzie można:

1) całość wydatków z tytułu kosztów używania takich samochodów oraz polisy OC

Zastrzec jednak należy, że warunkiem uznawania samochodów osobowych za wykorzystywane wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą będzie co do zasady prowadzenie przez podatnika ewidencji przebiegu na potrzeby VAT. Wyjątek stanowić będzie sytuacja, gdy na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podatnik nie jest obowiązany do prowadzenia takiej ewidencji (np. w przypadku samochodów osobowych przeznaczonych wyłącznie do sprzedaży, jeżeli ich sprzedaż stanowi przedmiot działalności podatnika) i odlicza 100% VAT.

Wskazanym przepisom towarzyszyć będzie dodanie przepisu określającego skutki stwierdzenia, że podatnik niezgodnie ze stanem faktycznym nie stosował ograniczenia wynikającego z art. 23 ust. 1 pkt 46a u.p.d.o.f. lub art. 16 ust. 1 pkt 51 u.p.d.o.p. W przypadkach takich przepisy te będą stosowane od daty rozpoczęcia używania przez podatnika danego samochodu.

Obecnie na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. oraz art. 16 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p. ograniczona może być wysokość stanowiących koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od stanowiących środki trwałe samochodów osobowych. Limity określone tymi przepisami zostaną z początkiem 2019 r. podwyższone:

Podwyższenie limitów dotyczących stanowiących koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych
Rodzaj samochodu osobowego	Obecnie obowiązujący limit	Limit obowiązujący od 1.01.2019 r.
samochód osobowy będący pojazdem elektrycznym	równowartość 30.000 euro	225.000 zł
inny samochód osobowy	równowartość 20.000 euro	150.000 zł

Zauważyć jednak należy, że limit w wysokości 225.000 zł będzie obowiązywać od dnia ogłoszenia pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o możliwości stosowania tego limitu. Do tego czasu w odniesieniu do samochodów będących pojazdami elektrycznymi (w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z 11.01.2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych) obowiązywać będzie limit 150.000 zł .

W konsekwencji, jeżeli do końca 2018 r. decyzja taka nie zostanie ogłoszona, od 1.01.2019 r. wszystkie samochody osobowe dzielić się będą na:

1) samochody osobowe o wartości początkowej nieprzekraczającej 150.000 zł; odpisy amortyzacyjne dokonywane od takich samochodów będą stanowić koszty uzyskania przychodów w całości,

2) samochody osobowe o wartości początkowej przekraczającej 150.000 zł; odpisy amortyzacyjne dokonywane od takich samochodów stanowić będą koszty uzyskania przychodów w części ich wartości początkowej w wysokości 150.000 zł.

Nowością będzie również określenie, że ograniczeń wynikających z przepisów art. 23 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. oraz art. 16 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p. nie stosuje się do odpisów amortyzacyjnych dokonywanych przez podatnika, jeżeli ten samochód został oddany przez tego podatnika do używania na podstawie umowy leasingu, najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze. Będzie tak, jeżeli wyłącznym lub głównym przedmiotem działalności podatnika jest oddawanie w odpłatne używanie samochodów osobowych.

1.01.2019 r. z punktu widzenia możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów opłat wynikających z umowy leasingu, umowy najmu, umowy dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze samochody osobowe dzielić się będą na:

1) samochody osobowe, których wartość nie przekracza 150.000 zł (225.000 zł w przypadku samochodów osobowych będących pojazdami elektrycznymi); dotyczące takich samochodów opłaty wynikające ze wskazanych umów stanowić będą koszty uzyskania przychodów w całości,

2) samochody osobowe, których wartość przekracza 150.000 zł (225.000 zł w przypadku samochodów osobowych będących pojazdami elektrycznymi ); dotyczące takich samochodów opłaty wynikające ze wskazanych umów stanowić będą koszty uzyskania przychodów w części odpowiadającej udziałowi 150.000 zł (225.000 zł w przypadku samochodów osobowych będących pojazdami elektrycznymi ) w wartości samochodu.

Uwaga!

Omawiane ograniczenie dotyczyć będzie wyłącznie części opłat, które stanowią spłatę wartości samochodu osobowego. Ograniczenie to nie będzie zatem dotyczyć części odsetkowej opłat wynikających ze wskazanych umów.

Omawiane ograniczenie dotyczyć będzie m.in. opłat wynikających z umów najmu, dzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze, które często zawierane są na krótkie okresy. Dlatego też z początkiem 2019 r. dodany również zostanie przepis stanowiący, że w przypadku gdy umowa najmu, dzierżawy lub inna umowa o podobnym charakterze została zawarta na okres krótszy niż 6 miesięcy, przez wartość samochodu na użytek omawianych przepisów rozumie się wartość przyjętą dla celów ubezpieczenia.

Wskazanym zmianom towarzyszyć będzie dodanie przepisów przewidujących szczególny sposób określania kosztów uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia samochodu osobowego będącego środkiem trwałym. Z dodawanych art. 24 ust. 2a u.p.d.o.f. oraz art. 16 ust. 5i u.p.d.o.p. wynikać będzie, że kosztami tymi będą wydatki na ich nabycie w części nieprzekraczającej kwot, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. oraz art. 16 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p (150000 zł lub 225000 zł), po pomniejszeniu tych wydatków o sumę odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia tego samochodu zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów (z zastrzeżeniem, że przepis ten nie będzie miał zastosowania, jeżeli samochód został uprzednio oddany przez podatnika do odpłatnego używania na podstawie umowy leasingu, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze a oddawanie w odpłatne używanie na podstawie takiej umowy stanowi przedmiot działalności podatnika).

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w nowym brzmieniu będą stosowane od 1.01.2019 r. Zmienione art. 22d ust. 22e ust 1 i 2 22f ust 3 22k 24 ust. 2a w u.o.p.d.o.f oraz 16d ust. 1 16e ust 1 i 2 16f ust 3 16k ust 9 16 ust 5 w u.o.p.d.o.p dotyczyć będą samochodów osobowych wprowadzonych do ewidencji ST od 01.01.2019 r.

Umowy leasingu, najmu, dzierżawy lub inne umowy o podobnym charakterze dotyczące samochodów osobowych zawarte przed 1.01.2019 r., do nich stosowane będą przepisy obowiązujące do końca 2018 r. Nie będzie to jednak dotyczyć umów zmienionych lub odnowionych po 31.12.2018 r. – do takich umów stosowane będą już nowe przepisy.

Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy i rozpoczął się przed 1.01.2019 r., a zakończy się po 31.12.2018 r. do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego stosować będą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym do końca 2018 r.

Zalas, Anna. Kancelaria Księgowa Swisspolhand Sp. z o.o.

Wykorzystano materiały:

Krywan, Tomasz. Nowe zasady rozliczania kosztów samochodu wykorzystywanego w działalności gospodarczej. System Informacji Prawnej LEX.